भारतातील रेल्वे ही देशातील एक महत्त्वाची जीवनवाहिनी मानली जाते. दररोज लाखो प्रवासी रेल्वेच्या माध्यमातून प्रवास करतात. मात्र, या प्रवासादरम्यान अनेक अशा गोष्टी असतात ज्या रेल्वे नियमांमध्ये स्पष्ट लिहिलेल्या असतात, पण सर्वसामान्य प्रवाशांना त्याची माहिती नसते. अशाच काही महत्त्वाच्या आणि “कधीही माहिती नसलेल्या” नियमांवर आजचा हा खास लेख:
१. तिकीट रद्द केल्यावर मिळणारा अधिक परतावा:
तुम्ही जर तुमचं कन्फर्म तिकीट ट्रेनच्या नियोजित वेळेच्या ४८ तास आधी रद्द करता, तर अधिक पैसे परत मिळतात. वेळेनुसार कॅन्सलेशन चार्जेस कमी-जास्त होतात. खूपजण शेवटच्या क्षणी तिकीट रद्द करतात आणि मोठा परतावा गमावतात.
२. महिलांसाठी राखीव डब्बा:
अनेकांना माहित नाही की सर्व एक्सप्रेस आणि मेल गाड्यांमध्ये एक डबा फक्त महिलांसाठी राखीव असतो. शिवाय, रात्री 9 वाजल्यानंतर पुरुषांना या डब्यात चढण्यास मनाई असते, जरी तिकीट हातात असले तरी.
३. ५०० किमीपेक्षा कमी प्रवासात कंफर्म RAC किंवा WL तिकिटासाठी रिफंड नाही:
जर तुम्ही ५०० किमीपेक्षा कमी अंतराचे WL किंवा RAC तिकीट घेतले आणि ते कन्फर्म झाले नाही, तरीही काही प्रकरणांमध्ये रिफंड मिळत नाही. ही बाब अनेक प्रवाशांना धक्का देणारी असते.
४. ट्रेन चुकल्यावर दुसऱ्या ट्रेनसाठी वापरता येणारे तिकीट:
तुमचं तिकीट कन्फर्म असूनही जर तुम्ही ट्रेन पकडू शकलात नाही, तर तुम्ही TTE कडे विनंती करून २ तासांच्या आत दुसऱ्या गाडीत जागा मिळवू शकता. यासाठी ‘मिसिंग ट्रेन’ नोंद करून तातडीने स्टेशन मास्तरांकडे विनंती करावी लागते.
५. प्रवासादरम्यान लावता येणारी गुन्हेगारी तक्रार:
रेल्वे प्रवासादरम्यान चोरी, छेडछाड किंवा इतर काही गैरप्रकार घडल्यास 139 वर फोन करून लगेच तक्रार नोंदवता येते. याशिवाय ‘रेल्वे मदत पोर्टल’ वरील ऑनलाइन तक्रार फार प्रभावी ठरते.
६. प्लॅटफॉर्म तिकीटचा वापर:
जर कोणी तुम्हाला स्टेशनवर सोडण्यासाठी आले आणि अचानकच त्याला तुमच्यासोबत प्रवास करावा लागला, तर प्लॅटफॉर्म तिकीट असलेल्या व्यक्तीला ट्रेन सुटण्यापूर्वी योग्य शुल्क भरून प्रवास तिकीट मिळवता येते.
७. वरिष्ठ नागरिकांसाठी विशेष सवलती:
पुरुषांना 60 वर्षांनंतर आणि महिलांना 58 वर्षांनंतर तिकीटामध्ये सवलत मिळते. मात्र, कोणीही ही सवलत न घेण्याचा पर्याय निवडू शकतो. कारण काहीजण तिकीट जलद मिळावे म्हणून ती सवलत नाकारतात.
८. डबे किंवा सीट्स बदलण्यासाठी अधिकृत परवानगी:
प्रवासादरम्यान जागा बदलण्याचा अधिकार फक्त TTE कडे असतो. प्रवासी आपसात समजुतीने जागा बदलू शकतात, पण काही वाद झाले तर निर्णय TTE चाच अंतिम असतो.
रेल्वेचे अनेक असे नियम आहेत जे समजले, तर तुमचा प्रवास अधिक सुरक्षित, सुखकर आणि आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर होऊ शकतो. म्हणूनच, रेल्वे प्रवास करण्याआधी यासंबंधी थोडेसे वाचन आणि माहिती घेणे नेहमीच उपयोगाचे ठरते.
________________________
*”द छत्रपती संभाजीनगर न्यूज “च्या व्हाट्सएप ग्रुप मध्ये जॉईन होण्यासाठी खालील लिंकवर क्लीक करा….*
https://chat.whatsapp.com/IBQjYargTnVERr4Mfn8oZR
*जाहिरातीसाठी_संपर्क करा 8329014805*